7 Temmuz 2012’de uluslararası seçkin sinir bilimcilerden, nörofarmakologlardan,
nörofizyolojistlerden, nöroanatomicilerden ve hesaplamalı sinirbilimcilerden oluşan bir
grup Cambridge Üniversitesi’nde insanlarda ve insan-dışı hayvanlardaki bilinç
deneyimlerinin nörobiyolojik alt tabakalarını ve ilgili davranışları yeniden incelemek için
toplandılar. Konu ile ilgili karşılaştırmalı araştırmalar insan-dışı hayvanların ve bazen de
insanların kendi içsel durumlarını açıkça ve kolayca anlatamamalarından dolayı sekteye
uğrasa da aşağıdaki gözlemler açıkça belirtilebilir:
Bilinç araştırmaları alanı hızla gelişmektedir. İnsan ve insan-dışı hayvan araştırmaları
için yeni teknikler ve stratejiler geliştirilmektedir. Sonuç olarak daha fazla veri ulaşıma
hazır hale gelmekte ve bu da önceden benimsenen fikirlerin periyodik olarak yeniden
değerlendirilmelerine yol açmaktadır. İnsan olmayan hayvanlar hakkındaki çalışmalar
göstermektedir ki bilinç deneyimi ve algılarla ilişkili olan homolog beyin devreleri, bu
deneyimler için gerekli olup olmadıklarının saptanması için, seçici olarak
kolaylaştırılabilmekte ve bozulabilmektedir. Dahası, insanlarda bilincin ilişkilerini
araştırmak için cerrahi işlem gerektirmeyen, yeni teknikler bulunmaktadır.
Duyguların sinirsel alt tabakalarının kortikal yapılarla sınırlı olmadığı görülmektedir. Hatta
subkortikal sinirsel ağların insanlarda duygusal durumlarda uyarılması durumu da
hayvanlarda duygusal davranışlar üretmek için önemlidir. İnsanlarda ve insan-dışı
hayvanlarda aynı beyin bölgelerinin yapay şekilde uyarılması ilgili davranış ve duygusal
durumların üretilmesine sebep olmaktadır. Beynin hangi bölgesinde olursa olsun, insan
olmayan hayvanlarda içgüdüsel duygusal davranışların uyarılmasıyla meydana gelen
davranışlar, ödüllendirici ve cezalandırıcı içsel durumlar da dahil olmak üzere,
deneyimlenen duygu durumlarıyla uyumludur. İnsanlarda bu sistemlerin derin beyin
uyarımı da benzer duygusal durumlar yaratabilmektedir. Sinirsel homolojilerin bol
bulunduğu subkortikal alanlarda duygularla ilişkili sistemler bulunmaktadır.
Neokorteksleri bulunmayan genç insan ve insan olmayan hayvanlar beyin-zihin
fonksiyonlarını kaybetmemektedirler. Dikkat, uyku ve karar vermenin
davranışsal/elektrofizyolojik durumlarını destekleyen sinirsel devrelerin ortaya çıkışının,
böcekler ve sefalopod yumuşakçalarda (ör. ahtapot) da görülmesi sebebiyle,
omurgasızların ortaya çıkışı kadar eski olduğu düşünülmektedir.
Kuşlar davranışlarında, nörofizyolojilerinde ve nöroanatomilerinde bilinçle çarpıcı
paralellikte bir evrim sunmaktadır. İnsana yakın bilinç düzeyleri en çarpıcı şekilde Afrika
gri papağanlarında gözlenmiştir. Memelilerin ve kuşların duygusal ağlarının ve bilişsel
mikrodevrelerinin önceden düşünülenden çok daha fazla homolog olduğu görülmektedir.
Dahası, belirli kuş türlerinin daha öncesinde memeli korteksi gerektirdiği düşünülen,
REM uykusu da dahil, nöral uyku düzenini ve zebra ispinozlarında da görüldüğü üzere
bazı memelilerdekine benzer nörofizyolojik örüntü sergiledikleri görülmektedir. Bilhassa
saksağanların aynada kendini tanıma çalışmalarında insanlara, büyük insansı
maymunlara, yunuslara ve fillere çarpıcı şekilde benzediği gösterilmiştir.
İnsanlarda belirli halüsinojenlerin etkilerinin kortikal ileri besleme ve geri bildirimde
bozulmalara yol açtığı gözlemlenmiştir. İnsan olmayan hayvanlara yapılan, insanlarda
bilinçli davranışı etkilediği bilinen, farmakolojik müdahaleler benzer tedirgin davranışlara
yol açabilmektedir. İnsanlarda farkındalığın, görsel farkındalıkta olduğu gibi, kortikal
aktivite ile ilişkili olduğuna dair kanıt bulunmaktadır; bu kanıtlar subkortikal veya erken
kortikal işlemlerin olası katkılarını göz ardı etmemektedir. İnsanların ve insan olmayan
hayvanların duygusal duygularının homolog subkortikal beyin ağından kaynaklanması
durumu evrimsel paylaşılmış ilkel duygusal öz-deneyiminin güçlü bir kanıtıdır.
Şunları beyan ederiz ki: "Neokorteksin yokluğu organizmayı duygusal durumları
deneyimlemesini engelememektedir. Yakınsak kanıtlar göstermektedir ki insan olmayan
hayvanlar, kasıtlı davranışları gösterme kapasitelerinin yanı sıra, bilincin nöroanatomik,
norökimyasal ve noröfizyolojik alt tabakalarına sahiplerdir. Bu nedenle kanıtların değeri
ve ağırlığı, insanların bilinci üreten nörolojik alt tabakaların işleminde yalnız olmadığını
göstermektedir. İnsan olmayan hayvanlar, tüm memeliler ve kuşlar ve ahtapot gibi diğer
birçok canlı da dahil, nörolojik alt tabakaları işleyebilmektedirler.".
*Cambridge Bilinç Bildirgesi Philip Low tatafından yazılmış ve Jaak Panksepp, Diana Reiss, David Edelman, Bruno Van Swinderen, Philip Low ve Christof Koch tarafından düzenlenmiştir. Bildirge, 7 Temmuz 2012 yılında Churchill College, Cambridge’de, “Francis Crick Memorial Conference on Consciousness in Human and non-Human Animals” konferansında Low, Edelman ve Koch tarafından halka duyurulmuştur. Bildirge konferans katılımcıları tarafından o akşam, Stephen Hawking’in huzurunda, Hotel du Vin Cambridge, Birleşik Krallık’taki Balfour Room’da imzalanmıştır. İmza seramonisi CBS 60 Minutes programı tarafından anılaştırılmıştır.
Türkçe PDF: https:/cihanbaltepe.com/data/cambridge2012
Yorumlarınız için: cihanbaltepe.com/contact
Comments